Het blijft de gemoederen in de Hof van Twente bezig houden. De lelieteelt op de diverse velden in de omgeving is omstreden vanwege het gebruik van gewasbestrijdingsmiddelen die mogelijk schadelijk zijn voor de gezondheid. Vanavond wordt er door de vier lokale partijen In beweging, PvdA, SP en D66 een motie in gediend om de gemeente te dwingen de sierteelt te reguleren. Wij ontvingen in dat kader een ingezonden stuk van Evert Slagman dat is geschreven namens een groep bezorgde inwoners die ook de gevolgen van grootschalige lelieteelt vrezen. Lees deze uitgebreide brief hieronder…

De laatste paar seizoenen heeft een ander gewas dan gebruikelijk in de Hof van Twente de kop opgestoken. De bruine, doodgespoten planten aan het einde van het seizoen zijn u misschien al wel eens opgevallen. Grote kans dat u een veld gezien heeft waarbij het gaat om lelies die geteeld worden voor de bollenproductie, een teelt die telers van buiten de Hof aantrekt. Maar wat velen niet weten, is dat hiervoor extreem veel gewasbeschermingsmiddelen of biociden gebruikt worden, omdat de lelie zo’n gevoelig plantje is. En deze biociden worden dan ook rijkelijk opgespoten, niet gehinderd door enige regelgeving hieromtrent.

De hoeveelheden gif zijn excessief: per hectare wordt er ongeveer 114 kg bestrijdingsmiddelen gebruikt, terwijl dit bijvoorbeeld voor tarwe tussen de 2 á 5 kg schommelt. Dit maakt dat het erop begint te lijken dat de Hof van Twente een chemische afvalput dreigt te worden. Is dit nu allemaal nodig? Nee, het kan ook anders. Een handjevol vooruitziende telers in het land zag ook in dat de gebruikte hoeveelheden gif buitensporig zijn en gingen over op de biologische teelt, weliswaar met minder rendement, maar wel met een schoon geweten. Want het is op geen enkele wijze goed te praten dat bewoners, landbouwgrond, grondwater en drinkwater vergiftigd worden, alleen maar voor een luxe product. Niet eens voor voedsel, maar voor de sier. Daarbij verdwijnt die sier ook nog eens voor meer dan 80% naar het buitenland.

Inwoners van Hof van Twente maken zich hierover – terecht – ernstige zorgen. Zij zien gedurende het seizoen om de paar dagen weer de sproei- acties van veel te dichtbij en moeten de ramen en deuren van woningen en klaslokalen dichthouden om zichzelf en de kinderen te beschermen tegen de spuitnevel. Want gezond is die spuitnevel allerminst: vooraanstaande neurologen en artsen zijn het er allemaal roerend over eens dat de oorzaak van veel ernstige ziekten, zoals bijvoorbeeld ALS, Parkinson of kanker, mede gezocht moet worden in de blootstelling aan deze biociden. Daarom hebben bezorgde omwonenden met elkaar contact gezocht en zijn zij in gesprek gegaan met onder andere de verantwoordelijke wethouder Scholten om te proberen een stop af te dwingen op deze vervuilende teelt.

Helaas lijkt dit een dood spoor en heeft dit tot nu toe nog niet geleid tot concrete acties richting de leliebollentelers die in de huidige gevallen van buiten de Hof komen. Een uitnodiging van omwonenden om met de teler en de gemeente in gesprek te gaan, is helaas afgewezen. Op 11 februari komt het onderwerp wel aan bod, doordat In beweging, PvdA, SP en D66 een motie in gaan dienen om deze teelt te reguleren. De vraag is of dat nog op tijd is om te voorkomen dat er in maart of april weer opnieuw bollen de grond ingaan en het overmatig spuiten met biociden opnieuw begint.

Overigens is het de omwonenden uitsluitend te doen om het excessieve gebruik van bestrijdingsmiddelen, gekoppeld aan de niet-biologische leliebollenteelt, te stoppen. Het moet duidelijk zijn dat voor de reguliere landbouw het normale gebruik daarvan gewoon door kan gaan, dat kan nu ook niet anders, zo zit onze maatschappij in elkaar. Boeren moeten concurrerend voedsel kunnen produceren. Het is eigenlijk misbruik om biociden dan te gaan gebruiken voor een luxe product

Behalve een sterk verhoogd risico op ernstige ziekten, is nóg een nadelig neveneffect van deze leliebollenteelt, dat de grondprijzen opgedreven worden. Daardoor is het juist voor lokale boeren duurder om grond aan te kopen voor eventuele uitbreiding. Daarnaast zijn de meeste boeren van mening dat de leliebollenteelt maar ‘niks’ is, met name zij die op verantwoorde wijze de landbouwgrond willen gebruiken en gezond willen houden. Zij moeten met lede ogen aanzien hoe naburige grond vergiftigd wordt. Elkaar erop aanspreken is moeilijk: je gunt iedereen zijn inkomen, maar je hebt het liever niet dat het op die manier gegenereerd wordt. Dat geeft scheve gezichten en splijt de gemeenschap. Noaberschap verandert erdoor, een onwenselijke ontwikkeling.

Het is te hopen dat er op kortst mogelijke termijn een verbod komt op de leliebollenteelt met het bijbehorende excessieve gebruik van biociden. Hoe langer het gaat duren, hoe groter de kans dat er mensen ernstig ziek worden. De bezorgde omwonenden zal het in ieder geval niet snel genoeg gaan. Als de gemeente haar primaire zorgtaak voor hun gezondheid niet serieus genoeg neemt, is er geen andere mogelijkheid dan de gang naar de rechter om het dan maar af te dwingen. Voorbeelden zijn er al: in gelijke gevallen zijn omwonenden door de rechter in het gelijk gesteld.

Ook in een paar andere gemeenten in de buurt weten ze al wel beter: Wierden, Haaksbergen en Olst-Wijhe hebben met betrekking tot deze lelieteelt al maatregelen genomen. Het is te hopen dat gemeente Hof van Twente iets meer daadkracht gaat tonen en dit goede voorbeeld navolgt. Gezondheid van alle inwoners moet op de eerste plaats staan.

Vroeger stonden er bij de ingangen van recreatiegebieden bordjes met de tekst: “Laat niet als dank voor het aangenaam verpozen, de eigenaar van ’t bos de blikken en de dozen.” Het idee was simpel: geniet van de mooie omgeving, maar laat geen afval achter. Eigenlijk zou dit ook voor de leliebollenteelt moeten gelden: De voordelen van het grondgebruik worden genoten door de teler, maar bij vertrek blijft de grondeigenaar met zwaar verontreinigde grond achter. De grondeigenaar heeft weliswaar een vergoeding gehad, maar het is zeer de vraag of dat opweegt tegen de nadelen. De bodem blijft nog voor jaren en jaren verontreinigd, maar dat maakt de teler niet uit, dat is ver weg van z’n bed.